Uluğ Bey

Babası, Timur‘un küçük oğlu Şâhruh Mirza olan Uluğ Bey, iyi bir yönetici olmanın yanı sıra büyük bir bilgin; ilim, fikir ve sanat dostu idi. O, sarayda dinî ilimleri, ardından da mantık, matematik ve astronomi tahsili gördü.

Babası, 1409 yılında ele geçirdiği, Semerkant merkez olmak üzere Mâverâünnehir bölgesinin yönetimini ona verdiğinde henüz on altı yaşındaydı. Bu bölgeyi kırk yıla yakın süre idare etti.

Devrinin ilim, fikir, sanat adamları ve edebiyatçılarını, bol ihsanlarda bulunarak korudu, verimli olmaları için destek oldu ve onlardan kendisi de istifade etti. Kadızâde-i Rûmî, Cemşîd el-Kâşî, Ali Kuşçu bunlardan bazılarıdır.


Uluğ Bey‘in döneminde Semerkant, tüm ilimlerde de önemli bir merkez haline geldi. Özellikle sanat ve edebiyat en parlak dönemini yaşadı.

Uluğ Bey, Semerkant‘ta iki medrese yaptırıp, bunları vakıf eserleriyle destekledi. Medresedeki derslere iştirak ettiği gibi zaman zaman kendisi de ders verdi. Merâga‘dan sonraki en büyük rasathâneyi Semerkant‘ta kurdu. Burada yapılan çalışmalar ilim dünyasına öncülük etti. Uluğ Bey Zîci adlı eserini burada yazdı.

Uluğ Bey, ilmî kişiliğine yakışır bir vaziyette, ilmin sürekliliğine katkı sağlamak maksadıyla okullaşmaya önem vermitir. Külliye şeklinde kervansaray, hankah ve diğer bölümlerin de bünyesinde yer aldığı medresesiyle anılmaktadır. Uluğ Bey‘in özenerek yaptırdığı belli olan medresenin fîrûze ve lâcivert çini süslemeleri dikkat çekici şekilde yapıya güzellik ve ihtişam kazandırırken; cephenin büyük bir bölümünü kaplayan ve binanın iki katı yükseklikte olan cümle kapısı, köşelerdeki minarelerle birlikte medreseye azametli bir görüntü kazandırmaktadır.

İlginç Matematikçiler Ana Sayfa