Düelloda ölen Matematikçi: GALOIS
1811’de Paris yakınlarında doğdu. 14 yaşına geldiğinde Lagrange ve Norveçli Abel’in eserlerini dikkatle okumaya başladı. Büyük matematikçilerin teorileri hakkında hayaller kurar, diğer derslerini unutur, dikkatsizliğiyle öğretmenlerini kızdırırdı. Bir öğretmeni ailesine ”Matematiğin çılgınlığı bu oğlana hakim olmuş. Sadece matematik dersi aldırmalarının daha doğrusu olacağını” söyledi. Fransa’nın büyük bilim okulu Ecole Polyteknik sınavlarına girmeye karar verdi. Başarılı olacağından o kadar emindi ki sınav için hazırlık yapmayı gereksiz buldu. Problemler basit çıktı, emin bir şekilde okula kabulünü bekledi. Sonuçlar postalandı. Galois başarısızdı. Açıklamasız, alışılmadık problem çözme metodu başarısızlığının sebebiydi. Daha sonra bir matematikçi “İkinci derecede yeteneğe sahip bir sınav yöneticisi yüzünden üstün yetenekli bir aday kaybetmiştir.” dedi. 17 yaşında denklemler teorisinde, matematikte etkisi halen hissedilen değişiklikleri yapmağa başladı. Onun ilgi alanı pür matematikti ve yüzyılında çok az kişi Galois’nin kaleminden çıkan deha kıvılcımlarını anlayabiliyordu.
1829 yılında kesirler üzerine ilk eserini yayınladı. Birkaç ay sonra bütün matematiksel bulgularının bir özetini hazırladı ve destek bulacağı umuduyla Fransız akademisine gönderdi. Galois’nın gönderdiklerini alan Cauchy bunları ya kıskanmış ya da etkilenmemiş olmalı ki hepsini kaybetti. Galois umutsuzca tekrar Polyteknik’e başvurdu. Sınavda ona işkence edenlerin birine bir silgi fırlattı salondan çıktı. Galois 19 yaşındaydı. Cebirsel denklemler teorisini halletti. İçerikteki bir yazıyı Bilimler akademisinin düzenlediği Büyük Matematik Yarışmasına gönderdi. “Çoğu bilim adamının araştırmalarını durduracak tetkikler yaptım.” Diye yazdı. Akademi sekreterine süratle ulaştı bu yazı. Galois duyunca geri almak için koştu ama notları kaybolmuştu.
Galois üçüncü ve son defa Bilimler akademisin bir yazı sundu. Denklemin köklerle çözülebilirliği koşulları üzerine başlığı altında bugün “Galois Teorisi” denilen şaheseri ortaya çıkmıştı.
İhtilal ortamında kendisini hapishanede buldu. 6 ay yattı. Çökmüştü burada. Olduğundan çok yaşlı görünüyordu. Hücredeyken akademinin cevabı da geldi. Mağrur Poisson “M.Galois’nın ispatlarını anlamak için her türlü çabayı sarf ettik. Bunlar anlaşılamaz ispatlar. Argümanı ne yeteri kadar açık, ne de sağlamlığına karar vermek için yeterince gelişmiş. Karar vermek için yazar eserinin tamamını yayınlayıncaya kadar beklemek gereklidir:”
Cevap yazdı. “Kendimi ahmakların alay konusu yaptığımın farkındayım. Ne yazık ki en bilimsel ve değerli kitapların yazarının bilmediği şeyi açıkça söylediği kitaplar olduğunu çok az kişi bilmektedir. Çünkü bir yazar okuyucusundan bir problemi saklayarak ona büyük zarar verir.”
Bir kadın için birisiyle düello etmek zorunda kaldı. Ve düelloda aldığı yarayla ertesi günü öldü. Öldüğünde 21 yaşındaydı. Ölümünden 77 yıl sonra 13 Haziran 1909’da Bourg Le Reine’de Belediye başkanı, akademi sekreteri, ünlü matematikçiler ve önemli bürokratlar Galois için düzenlenen parlak bir törende buluştu. Üniversite Hazırlık okulu müdürü şunu söyledi: “Biz girdiğine pişman olduğu, yanlış anlaşıldığı, kovulduğu ve en canlı övünç kaynağı olduğu bu okul adına Galois’nın dehasından özür dilemek için buradayız.”
Matematik Kafe
