30/07/2024
Bir davranış yapılmadan önce düşünülmelidir, öyle değil mi? Bana ne kazandırır ne kaybettirir diye bir bakarız. Ne yazık ki bağımlılıklar küçük yaşlarda edinildiği için o yaşlarda çok ince düşünmek mümkün olmuyor. Lakin artık büyüdük, yetişkiniz ve yetişkinler mantıklı davranışlar sergilemeli.
Sigara içmeyi düşünelim, bunun kişiye tek bir faydası yoktur ama çok büyük zararları vardır. Çevremde görüyorum insanlar öksürük krizlerine giriyorlar, hastalanıyorlar yine de sigarayı bırakmıyorlar. Ne uğruna anlık bir haz uğruna. Akıllı insanlar anlık hazlar uğruna hayatını mahvetmez.
Sigara içerken vücudumuz dopamin salgılar. Kolayca alınan bir zevk yani. Peki neden kolaya kaçalım? Eğer oradan haz alamayacak olursak mecbur başka kapılara gideriz. E bu kapıları da biz belirleyebiliriz. Mesela onun yerine spor koyabiliriz, yürüyüşe çıkabiliriz, bir şeyler öğrenmeyi tercih edebiliriz. Kolaya kaçmaya gerek yok, elimiz, ayağımız tutuyor, dopamin salgılatacak başka kaynaklar yaratabiliriz.
Bir patron, sigara içen birisini işe almak yerine içmeyeni almalı diye düşünüyorum. Çünkü bağımlı bir insanın aklı fikri bağımlılığındadır. O bir an önce iyi kötü işini yapıp o fırta kavuşma derdindedir. İçmeyen bir çalışan ise kendini her daim geliştirir. Eli boştur çünkü, uğraşacak bir şeyler arar. Evde ise canı sıkılır, kalkar yemek yapar, temizlik yapar, bir işe yarar, balkonda saatlerce boş boş sigara içmez.
Bu diğer bağımlılıklar için de geçerli. Mesela alkolün kime ne yararı var? Tadı kötü, içenler ise kendilerini ya rezil ederler ya da etrafa dehşet saçarlar. Hele de bazıları yapacakları kötülüklere alkolü kılıf yaparlar. Her bakımdan yanlış olan bu alışkanlığı bırakamamak ne demek? Yetişkin değil misin, iraden yok mu? Keyif meyif bahane yapma bunları, keyif alınacak başka şey mi kalmadı dünyada?
Geçen bir sanatçımız küçük yaşta babasının kendisine alkol verdiğini söyledi. Tamam da güzel kardeşim, baban yapmış bir hata. Sen de sonrasında alkolik olmak zorunda değildin. Bir yerde dank etmeliydi, ben ne yapıyorum demeliydin, iradeni eline almalıydın.
Her şeyde anne babayı suçlamayı bırakın artık. 50 yaşına gelmiş insanlar hâlâ "annem yüzünden, babam yüzünden" demesin. Aşın artık.
İlk bir hafta çok zorlanacaksınız, bu kaçınılmaz ama sabredilebilir, git gide canınız daha az çekmeye, aklınıza daha az gelmeye başlayacak. Bir ayın sonunda ise işteee özgürlük. Ekmek değil, su değil, vücudun ihtiyaç duymadığı bir şeye her an muhtaç olmak çok ezik bir hâl değil mi? Bununla mücadele edememiş olmak...
Bir de ekonomik boyutu var. Biraz dişinizi sıkacaksınız ama maaşınıza ömürlük yüklü bir zam almış olacaksınız, sadece bir ay sabrederek.
Her bakımdan en azından denemeye değmez mi? Çek çileni ne olacak? Çile bitince o sigarayı tekrar yakamayacaksın. Bu kadar ugraşına, çabana kıyamayacaksın çünkü. Kolay gelsin.
Betül Arıkanlı
Devamı 
